Ηταν κάτι παραπάνω από τη φωνή της Κρήτης, «Αρχάγγελο» τον
χαρακτήρισαν, ήταν η φωνή ολόκληρης της Ελλάδας, σε εποχές σκοτεινές και
δύσκολες. Ακόμα και σήμερα, 23 χρόνια από τον θάνατό του (8/2/1980) το
ηχόχρωμα της φωνής του συνεγείρει και διαπερνά τις συνειδήσεις.
Ο
Νίκος Ξυλούρης ανήκει στην ακριβή χορεία των τραγουδιστών που δεν
πατούσε σε νότες, αλλά σε καρδιές. Δεν τραγούδησε το «Πότε θα κάνει
ξαστεριά» ή το «Μπήκαν στην πόλη οι εχθροί», τα ερμήνευσε και τα βίωσε
προσωπικά. Ηταν κομμάτι των λαϊκών αγώνων, ζυμώθηκε από αυτούς και τους
εξέφρασε με το ταλέντο της φωνής του.
Ο «Αρχάγγελος της Κρήτης» γεννήθηκε στις 7 Ιουλίου του 1936 στα
Ανώγια Ρεθύμνου. Ήταν μόλις πέντε ετών, όταν στις 13 Αυγούστου του 1941
οι γερμανοί κατακτητές εισέβαλαν στο χωριό του και το έκαψαν. Οι
κάτοικοι εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες στην κοιλάδα του Μυλοποτάμου, για να
επιστρέψουν στον τόπο τους τρία χρόνια αργότερα, μετά την απελευθέρωση.