0 Αναζητώντας την Βενετία του Νείλου

Αυτό που κρύβεται κάτω από το έδαφος
μπορεί να είναι ακόμα πιο σπουδαίο

Μια στενή λωρίδα πράσινων χωραφιών ξεχωρίζει τον ποταμό Νείλο από την δυτική αιγυπτιακή έρημο. Σε αυτό το σημείο ο Angus Graham και η ομάδα του καρφώνουν τεράστιους μεταλλικούς πασσάλους στο έδαφος που μοιάζουν με στηρίγματα σκηνής. Μερικά μέτρα μακριά, οι ερειπωμένοι κίονες του Ραμσείου, νεκρικού ναού του Φαραώ Ραμσή ΙΙ, υψώνονται πάνω από τα στάχια, έχοντας θέα τους χρυσοκίτρινους λόφους που κρύβουν τους βασιλικούς τάφους της Κοιλάδας των Βασιλέων.

Σε αυτή την περιοχή βρίσκονται μερικά από τα πιο εντυπωσιακά αρχαία ευρήματα, όπως οι επιβλητικοί Κολοσσοί του Μέμνονα. Αλλά ο Graham,  διευθυντής ερευνών πεδίου της Egypt Exploration Society στο Λονδίνο, ενδιαφέρεται για αυτό που κρύβεται από κάτω.

Οι μεταλλικοί πάσσαλοι είναι στην πραγματικότητα καθετήρες που στέλνουν ασθενείς ηλεκτρικούς παλμούς στο έδαφος προκειμένου να μετρήσουν την αντίσταση των πετρωμάτων. Η τομογραφία ηλεκτρικής ειδικής αντίστασης, είναι η μέθοδος με την οποία μπορεί να ξεχωρίσει το βραχώδες υπόστρωμα (πολύ ανθεκτικό) από το ημιβυθισμένο ίζημα (χαμηλή αντίσταση) και τα αρχαιολογικά κατάλοιπα (κάπου ανάμεσα στα προηγούμενα δύο).

Ελπίδα τους είναι ότι από την επανάληψη των μετρήσεων σε όλη την περιοχή του Λούξορ, η ομάδα θα κατανοήσει πως οι Φαραώ της Αιγύπτου σχεδίασαν το τοπίο και κατασκεύασαν μνημειώδους κλίμακας κτίρια, μετατρέποντας την πρωτεύουσά τους, τις αρχαίες Θήβες, σε μια αρχαία Βενετία.

Μαζί με Βρετανούς, Αιγύπτιους και Γάλλους συνεργάτες, ο Graham ερευνά για την ύπαρξη αρχαίων υδάτινων καναλιών. Τα κείμενα και οι εικόνες από τους γειτονικούς ναούς και τύμβους υποδεικνύουν ότι οι χώροι και στις δύο μεριές του Νείλου ήταν συνδεδεμένοι με κανάλια και πλεύσιμοι με πλοίο.

Για παράδειγμα, περιγραφές από την «Ωραία Γιορτή της Κοιλάδας» δηλώνουν ότι αγάλματα των θεών μετακινήθηκαν με πλοίο από το σύμπλεγμα ναών στο Καρνάκ της ανατολικής όχθης, για να επισκεφτούν τους νεκρούς βασιλείς στους νεκρικούς τους ναούς στη δυτική όχθη.

Αυτές οι περιγραφές δεν έχουν ποτέ ελεγχθεί, και ο Graham αναζητά πιο απτές αποδείξεις. Αν τα υδάτινα κανάλια όντως υπήρχαν, λειτουργούσαν όλο τον χρόνο ή μόνο την περίοδο της παλίρροιας; Χρησιμοποιούνταν επίσης για την μεταφορά εφοδίων συμπεριλαμβανομένων και των τεράστιων ογκόλιθων που χρησιμοποιήθηκαν για να χτιστούν οι ναοί;

Οι προηγούμενες εργασίες του Graham στο Καρνάκ έχουν αλλάξει την ιδέα που επικρατεί για το χωρομετρικό σχεδιάγραμμα της ανατολικής όχθης του Νείλου. Είχε εκτιμηθεί ότι ο ναός βρισκόταν πάντα στην όχθη, όπως και σήμερα, αλλά μαζί με την Judith Bunbury, από το Πανεπιστήμιο του Cambridge, ο Graham ανακάλυψε ότι ο Νείλος έχει αλλάξει πορεία κατά την διάρκεια των αιώνων. Ο ναός βρισκόταν αρχικά πάνω σε νησί του ποταμού, το οποίο και βυθίστηκε σταδιακά με τις πλημμύρες του Νείλου. 

Οι ερευνητές γνώριζαν ότι το Καρνάκ συμβόλιζε την οπτική των αρχαίων Αιγυπτίων για την δημιουργία του κόσμου – ως το «Πρωταρχικό Όρος» που αναδύεται μέσα από τα νερά – με τα ευρήματα να υποδεικνύουν ότι ανταποκρίνεται στο φυσικό τοπίο της περιοχής.

Ο Kent Weeks, διευθυντής του Theban Mapping Project στην Κοιλάδα των Βασιλέων, περιγράφει την έρευνα του Graham ως «μια από τις πιο σημαντικές και πολύ-αναμενόμενες ως προς τα αποτελέσματα έρευνες στην Αίγυπτο σήμερα», γιατί αντί να επικεντρώνεται σε έναν αρχαιολογικό χώρο κάθε φορά, μελετά ολόκληρο το τοπίο σαν μια οντότητα.


«Η ανακάλυψη του Κάρνακ μπορεί να μεταμορφώσει την κατανόησή μας για την αρχαία Αιγυπτιακή θρησκεία και τον ρόλο της στην Αιγυπτιακή κοινωνία» δηλώνει ο Weeks, που πιστεύει ότι η έρευνα του Graham στην δυτική όχθη θα αποδειχθεί εξίσου ανατρεπτική. Ο εντοπισμός των υδάτινων καναλιών που συνέδεαν τους νεκρικούς ναούς με τον Νείλο και το Κάρνακ θα δείξει στους αρχαιολόγους που ακριβώς να ερευνούν για σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους όπως π.χ. αποβάθρες. «Αυτό θα θέσει τα σχέδια για την δημιουργία της νέας γενιάς της αρχαιολογίας» αναφέρει χαρακτηριστικά. 

Πηγή: NewScientist

Ἔρρωσο