Κείμενο - φωτογραφίες : Δημήτρης ΚαραγεωργίουΤο μικρό νησάκι Τέλενδος, βρίσκεται απέναντι από τις παραλίες Μυρτιές και Μασούρι της Καλύμνου, με την οποία κατά την αρχαιότητα ήταν ενωμένο. Στις αρχές του 6ου μ.Χ. αιώνα μετά από ένα ισχυρό σεισμό τμήμα του νησιού αποκόπηκε και δημιουργήθηκε η νήσος Τέλενδος. Έχει έκταση 5 τετραγωνικά χιλιόμετρα και ο πληθυσμός της, σύμφωνα με την απογραφή του 2001, είναι 54 κάτοικοι κατά την καλοκαιρινή περίοδο, που μειώνονται στους μισούς περίπου κατά την χειμερινή.
Η Χώρα
της Τελένδου βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το χωριό Μυρτιές της
Καλύμνου και η συγκοινωνία είναι συνεχής, με πλοιάρια από τις 7 το πρωί
μέχρι τα μεσάνυχτα.
Υπάρχουν πολλές παραλίες στο νησί, που σχεδόν όλες είναι προσβάσιμες από ξηρά, κάποιες έπειτα από όχι ιδιαίτερα ευχάριστη πεζοπορία κάτω από τον ήλιο, που όμως είναι ιδανικές αν ψάχνετε την απομόνωση. Αν όχι, σε απόσταση 5 - 10 λεπτών με τα πόδια υπάρχουν παραλίες και γωνιές όπου ο ήλιος μπορείτε να χαρείτε χωρίς πολυκοσμία το μπάνιο σας. Χόχλακας, Πόθα, Πλάκα, Παραντάιζ.
Η ονομασία της Τελένδου υποδηλώνει περιοχή –ινδος, στο άκρο μακράς λωρίδας γης –τελ. Αυτή είναι και η πραγματική της μορφή. Κατά την άποψη του Στυλιανού Εμμ. Λυκούδη, η Τέλενδος είναι η αρχαία «Κέλερις». Η ονομασία Τέλενδος θεωρείται προελληνικής προέλευσης από τους νεότερους ερευνητές. Στους χάρτες των περιηγητών και γεωγράφων του Ύστερου Μεσαίωνα, άλλοτε δηλώνεται το όνομα Agalia ή Klarus, άλλοτε δεν μνημονεύεται το όνομά της και κάποιες φορές δεν αποτυπώνεται καν. Στη Χάρτα του Ρήγα Φεραίου αναφέρεται «Κλάρος». Περί το έτος 1420 μ.Χ. φιλοξενείται στη Ρόδο από τους Ιωαννίτες ιππότες ο Φλωρεντινός μοναχός και λόγιος Christoforo Buondelmonti για να χαρτογραφήσει τα νησιά του νοτιοανατολικού Αιγαίου. Αναφέρεται στη νήσο με το όνομα Τέλενδος, τη χαρακτηρίζει ακατοίκητη, προσθέτει ότι εκεί ζουν κατσίκες και πρόβατα και περιγράφει τα ιστορικά της μνημεία.
Σε χειρόγραφο ελληνικό πορτολάνο των αρχών του 16ου αιώνα, αναφέρεται ότι απέναντι από το Παλαιόκαστρο της Γοργόνας, το σημερινό Καστέλλι, στη δυτική πλευρά της Καλύμνου, βρίσκεται ένα ψηλό νησί που ονομάζεται Τέλενδος.
Η ιστορία της Τελένδου είναι αλληλένδετη με εκείνη της Καλύμνου. Η μικρή αλλά ουσιαστική έρευνα που επιτελείται με τις σωστικές ανασκαφές στον οικισμό έχει δώσει σημαντικά ευρήματα, κυρίως των Παλαιοχριστιανικών Χρόνων. Σύμφωνα με αυτές, ο χώρος όπου υπάρχει σήμερα ο οικισμός κατοικήθηκε την Ύστερη Ελληνιστική Περίοδο, επεκτάθηκε τη Ρωμαϊκή Περίοδο και έφτασε στο απόγειό του τα Παλαιοχριστιανικά Χρόνια. Τα κατάλοιπα θεάτρου είναι το πιο σημαντικό από τα λίγα προχριστιανικά μνημεία.
Είναι εμφανής η καταστροφή από το σεισμό που έπληξε την Κω και την Κάλυμνο το 551 ή 553, όπως περιγράφεται από τον Αγαθία Σχολαστικό. Έτσι εξηγείται, άλλωστε, η δεύτερη οικοδομική φάση στις βασιλικές, στα λουτρά και στα κτίρια του οικισμού, όπως και η καταβύθιση πολλών κτιρίων σε όλο το μήκος της ανατολικής παραλίας του νησιού.
Ο οικισμός εγκαταλείφθηκε στα μέσα του 7ου αιώνα και οι κάτοικοι μετακινήθηκαν γύρω στα τρία χιλιόμετρα βορειότερα και σε περίπου 300 μ. υψόμετρο. Έχτισαν τα σπίτια τους με δεξαμενές που διατηρούνται μέχρι σήμερα λόγω της εξαιρετικής ποιότητας υδραυλικού κονιάματος που χρησιμοποίησαν ως επίχρισμα. Ο οικισμός τειχίστηκε προς την πλευρά της θάλασσας και κατασκευάστηκαν δύο πύλες, από τις οποίες η δυτική έφερε πύργο για προστασία και διπλή σειρά τείχους. Στο νέο οικισμό έχτισαν μία μονόχωρη δρομική βασιλική γνωστή ως Άγιο Κωνσταντίνο, με ημικυκλική αψίδα στα ανατολικά και χτιστό επισκοπικό θρόνο με σύνθρονο. Τον 11ο αιώνα, οι Τελένδιοι δειλά δειλά επέστρεψαν κοντά στη θάλασσα και ξανάχτισαν τμήμα της βασιλικής του Αγίου Βασιλείου. Η διάρκεια ζωής του μεσοβυζαντινού οικισμού είναι αδύνατο να προσδιοριστεί. Μάλλον ήταν σύντομη, καθώς δεν υπάρχουν μεσοβυζαντινές ή υστεροβυζαντινές εκκλησίες στην Τέλενδο. Οι κάτοικοι μετοίκησαν στην Κάλυμνο. Στις αρχές του 20ού αιώνα εγκαταστάθηκαν στην ανατολική πλευρά της Τελένδου σφουγγαράδες, ψαράδες και ναυτικοί.
Κατά την άποψη μου, η Τέλενδος είναι ένας πραγματικός παράδεισος ησυχίας και ηρεμίας, με λιτή ομορφιά και πολλές μικρές ανέσεις. Καθαρή θάλασσα, μικρές πανέμορφές παραλίες για όλες τις προτιμήσεις, καθαρά καταλύματα πάνω στη θάλασσα, καμιά δεκαριά καφέ, ουζερί, ταβέρνες, μεζεδοπωλεία, χωρίς καθόλου αυτοκίνητα, θόρυβο και φασαρία. Μόνο πρέφα, τάβλι, μπιλότα και κουβεντολόι με τους ντόπιους, παλιούς ψαράδες και ναυτικούς, που οι ιστορίες τους έχουν πάντα μια ξεχωριστή γοητεία.
Πόσο … θόρυβο μπορεί να κάνουν όλα αυτά …
ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ
Αεροπορικώς και μετά με τοπικό πλοιάριο Κατευθείαν με πλοίο, όπου τα Blue Star Ferries 210-89.19.800 κάνουν περίπου 10 ώρες, ή με την GA Ferries που κάνει 3 με 4 ώρες περισσότερο.
ΠΟΥ ΝΑ ΜΕΙΝΕΤΕ 22430
Ξενοδοχείο Πόρτο 47401
George's 6976625697 - Ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Ζορμπάς 48660 Ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Olympitis Studios 6974910832 Στούντιο.
On The Rocks 48260 Ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Rita 47914 Ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Sea View Studios 47264 Στούντιο.
ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ 22340
Νοσοκομείο 23025
Γραφείο Tουρ. Δήμου 50879
Αστυνομία 22100
Λιμεναρχείο Καλύμνου 29304 - 24444
ΤΟΠΙΚΕΣ ΓΕΥΣΕΙΣ
Η κουζίνα της Τελένδου, έχει ελάχιστες διαφορές απ' αυτήν της γειτονικής Καλύμνου.
Δοκιμάστε τα «φύλλα» δηλαδή τους ντολμάδες, την κακαβιά και το «μούρι», που είναι αρνάκι ή κατσικάκι γεμιστό, το οποίο τοποθετείται σε κλειστή, πήλινη γάστρα και ψήνεται σε παραδοσιακό ξυλόφουρνο μια ολόκληρη νύχτα.
Επίσης ζητείστε ντόπια τυριά, όπως την μαλακιά κοπανιστή και το ξινούτσικο τουλουμοτύρι, που παίρνει τ' όνομά του από το δέρμα κατσικιού (τουλούμι), μέσα στο οποίο τοποθετείται. Από τα γλυκά του κουταλιού, φημισμένα είναι το ντοματάκι και το σταφύλι.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
- Η Βασιλική της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, τέλη 5ου - αρχές 6ου αι.
- Εκκλησία Αγίου Βασιλείου
- Εκκλησία της Παναγίας, αρχές του 6ου αι.
- Ερείπια Βυζαντινού Φρουρίου
- Κορυφή Ράχη, με πανοραμικά θέα.
- Οι μισοερειπωμένοι «θόλοι»
- Το ξωκλήσι του Άη Γιώργη, χτισμένο σε βραχώδη τοποθεσία, στη δυτική πλευρά του νησιού.
http://www.psarema-skafos.gr/
Υπάρχουν πολλές παραλίες στο νησί, που σχεδόν όλες είναι προσβάσιμες από ξηρά, κάποιες έπειτα από όχι ιδιαίτερα ευχάριστη πεζοπορία κάτω από τον ήλιο, που όμως είναι ιδανικές αν ψάχνετε την απομόνωση. Αν όχι, σε απόσταση 5 - 10 λεπτών με τα πόδια υπάρχουν παραλίες και γωνιές όπου ο ήλιος μπορείτε να χαρείτε χωρίς πολυκοσμία το μπάνιο σας. Χόχλακας, Πόθα, Πλάκα, Παραντάιζ.
Η ονομασία της Τελένδου υποδηλώνει περιοχή –ινδος, στο άκρο μακράς λωρίδας γης –τελ. Αυτή είναι και η πραγματική της μορφή. Κατά την άποψη του Στυλιανού Εμμ. Λυκούδη, η Τέλενδος είναι η αρχαία «Κέλερις». Η ονομασία Τέλενδος θεωρείται προελληνικής προέλευσης από τους νεότερους ερευνητές. Στους χάρτες των περιηγητών και γεωγράφων του Ύστερου Μεσαίωνα, άλλοτε δηλώνεται το όνομα Agalia ή Klarus, άλλοτε δεν μνημονεύεται το όνομά της και κάποιες φορές δεν αποτυπώνεται καν. Στη Χάρτα του Ρήγα Φεραίου αναφέρεται «Κλάρος». Περί το έτος 1420 μ.Χ. φιλοξενείται στη Ρόδο από τους Ιωαννίτες ιππότες ο Φλωρεντινός μοναχός και λόγιος Christoforo Buondelmonti για να χαρτογραφήσει τα νησιά του νοτιοανατολικού Αιγαίου. Αναφέρεται στη νήσο με το όνομα Τέλενδος, τη χαρακτηρίζει ακατοίκητη, προσθέτει ότι εκεί ζουν κατσίκες και πρόβατα και περιγράφει τα ιστορικά της μνημεία.
Σε χειρόγραφο ελληνικό πορτολάνο των αρχών του 16ου αιώνα, αναφέρεται ότι απέναντι από το Παλαιόκαστρο της Γοργόνας, το σημερινό Καστέλλι, στη δυτική πλευρά της Καλύμνου, βρίσκεται ένα ψηλό νησί που ονομάζεται Τέλενδος.
Η ιστορία της Τελένδου είναι αλληλένδετη με εκείνη της Καλύμνου. Η μικρή αλλά ουσιαστική έρευνα που επιτελείται με τις σωστικές ανασκαφές στον οικισμό έχει δώσει σημαντικά ευρήματα, κυρίως των Παλαιοχριστιανικών Χρόνων. Σύμφωνα με αυτές, ο χώρος όπου υπάρχει σήμερα ο οικισμός κατοικήθηκε την Ύστερη Ελληνιστική Περίοδο, επεκτάθηκε τη Ρωμαϊκή Περίοδο και έφτασε στο απόγειό του τα Παλαιοχριστιανικά Χρόνια. Τα κατάλοιπα θεάτρου είναι το πιο σημαντικό από τα λίγα προχριστιανικά μνημεία.
Είναι εμφανής η καταστροφή από το σεισμό που έπληξε την Κω και την Κάλυμνο το 551 ή 553, όπως περιγράφεται από τον Αγαθία Σχολαστικό. Έτσι εξηγείται, άλλωστε, η δεύτερη οικοδομική φάση στις βασιλικές, στα λουτρά και στα κτίρια του οικισμού, όπως και η καταβύθιση πολλών κτιρίων σε όλο το μήκος της ανατολικής παραλίας του νησιού.
Ο οικισμός εγκαταλείφθηκε στα μέσα του 7ου αιώνα και οι κάτοικοι μετακινήθηκαν γύρω στα τρία χιλιόμετρα βορειότερα και σε περίπου 300 μ. υψόμετρο. Έχτισαν τα σπίτια τους με δεξαμενές που διατηρούνται μέχρι σήμερα λόγω της εξαιρετικής ποιότητας υδραυλικού κονιάματος που χρησιμοποίησαν ως επίχρισμα. Ο οικισμός τειχίστηκε προς την πλευρά της θάλασσας και κατασκευάστηκαν δύο πύλες, από τις οποίες η δυτική έφερε πύργο για προστασία και διπλή σειρά τείχους. Στο νέο οικισμό έχτισαν μία μονόχωρη δρομική βασιλική γνωστή ως Άγιο Κωνσταντίνο, με ημικυκλική αψίδα στα ανατολικά και χτιστό επισκοπικό θρόνο με σύνθρονο. Τον 11ο αιώνα, οι Τελένδιοι δειλά δειλά επέστρεψαν κοντά στη θάλασσα και ξανάχτισαν τμήμα της βασιλικής του Αγίου Βασιλείου. Η διάρκεια ζωής του μεσοβυζαντινού οικισμού είναι αδύνατο να προσδιοριστεί. Μάλλον ήταν σύντομη, καθώς δεν υπάρχουν μεσοβυζαντινές ή υστεροβυζαντινές εκκλησίες στην Τέλενδο. Οι κάτοικοι μετοίκησαν στην Κάλυμνο. Στις αρχές του 20ού αιώνα εγκαταστάθηκαν στην ανατολική πλευρά της Τελένδου σφουγγαράδες, ψαράδες και ναυτικοί.
Κατά την άποψη μου, η Τέλενδος είναι ένας πραγματικός παράδεισος ησυχίας και ηρεμίας, με λιτή ομορφιά και πολλές μικρές ανέσεις. Καθαρή θάλασσα, μικρές πανέμορφές παραλίες για όλες τις προτιμήσεις, καθαρά καταλύματα πάνω στη θάλασσα, καμιά δεκαριά καφέ, ουζερί, ταβέρνες, μεζεδοπωλεία, χωρίς καθόλου αυτοκίνητα, θόρυβο και φασαρία. Μόνο πρέφα, τάβλι, μπιλότα και κουβεντολόι με τους ντόπιους, παλιούς ψαράδες και ναυτικούς, που οι ιστορίες τους έχουν πάντα μια ξεχωριστή γοητεία.
Πόσο … θόρυβο μπορεί να κάνουν όλα αυτά …
ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ
Αεροπορικώς και μετά με τοπικό πλοιάριο Κατευθείαν με πλοίο, όπου τα Blue Star Ferries 210-89.19.800 κάνουν περίπου 10 ώρες, ή με την GA Ferries που κάνει 3 με 4 ώρες περισσότερο.
ΠΟΥ ΝΑ ΜΕΙΝΕΤΕ 22430
Ξενοδοχείο Πόρτο 47401
George's 6976625697 - Ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Ζορμπάς 48660 Ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Olympitis Studios 6974910832 Στούντιο.
On The Rocks 48260 Ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Rita 47914 Ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Sea View Studios 47264 Στούντιο.
ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ 22340
Νοσοκομείο 23025
Γραφείο Tουρ. Δήμου 50879
Αστυνομία 22100
Λιμεναρχείο Καλύμνου 29304 - 24444
ΤΟΠΙΚΕΣ ΓΕΥΣΕΙΣ
Η κουζίνα της Τελένδου, έχει ελάχιστες διαφορές απ' αυτήν της γειτονικής Καλύμνου.
Δοκιμάστε τα «φύλλα» δηλαδή τους ντολμάδες, την κακαβιά και το «μούρι», που είναι αρνάκι ή κατσικάκι γεμιστό, το οποίο τοποθετείται σε κλειστή, πήλινη γάστρα και ψήνεται σε παραδοσιακό ξυλόφουρνο μια ολόκληρη νύχτα.
Επίσης ζητείστε ντόπια τυριά, όπως την μαλακιά κοπανιστή και το ξινούτσικο τουλουμοτύρι, που παίρνει τ' όνομά του από το δέρμα κατσικιού (τουλούμι), μέσα στο οποίο τοποθετείται. Από τα γλυκά του κουταλιού, φημισμένα είναι το ντοματάκι και το σταφύλι.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
- Η Βασιλική της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, τέλη 5ου - αρχές 6ου αι.
- Εκκλησία Αγίου Βασιλείου
- Εκκλησία της Παναγίας, αρχές του 6ου αι.
- Ερείπια Βυζαντινού Φρουρίου
- Κορυφή Ράχη, με πανοραμικά θέα.
- Οι μισοερειπωμένοι «θόλοι»
- Το ξωκλήσι του Άη Γιώργη, χτισμένο σε βραχώδη τοποθεσία, στη δυτική πλευρά του νησιού.
http://www.psarema-skafos.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου