3 Η Ρόδος πίσω από τη θάλασσα

Η παραλία μπροστά στα Λουτρά της Καλλιθέας

Πίσω από την αυταπόδεικτη ομορφιά των τιρκουάζ νερών, η Ρόδος κρατά κρυμμένα τα μυστικά της στα καταπράσινα ύψη του Ατταβυρου και στις εσωτερικές διαδρομές της. Μια φορά δεν θα φτάσει, αλλά θα σας ανοίξει την όρεξη.

---

Στην Κοιλάδα με τις Πεταλούδες Τα ζευγάρια που παντρεύτηκαν τη δεκαετία του ’50 θεωρούσαν υποχρέωσή τους μια πόζα στο γραφικό γεφυράκι πάνω από το ποταμάκι του Πελεκάνου, μπροστά στο ειδυλλιακό τοπίο με τα πλατάνια, τους κισσούς, τις πικροδάφνες, τα πουρνάρια, τους σχίνους, τις χαρουπιές, τις δάφνες και τις κουμαριές. Αν τώρα εσύ περιμένεις όλη αυτή η τροπική μαγεία να συνδυάζεται με το ονειρικό πέταγμα χιλιάδων πεταλούδων ολόγυρά σου, γελάστηκες. Η calimorpha panaxia quadripunctaria -που εκτός από δω συναντάται στην Πάρο, τη Βοιωτία, τα Ιμαλάια και τη Βραζιλία- ακολουθώντας τη βανιλένια μυρωδιά του ρετσινιού των δέντρων liquidabar orientalis, έρχεται εδώ κάθε καλοκαίρι για να ζευγαρώσει και να ξαναφύγει το Σεπτέμβριο. Οπότε κι εσύ, για να μη διακόψεις το θεάρεστο έργο, θα κάνεις ησυχία και δεν θα χρησιμοποιήσεις την κάμερά σου. Οι πεταλούδες δεν πετάνε, αλλά ζουν αγκιστρωμένες στους κορμούς, δημιουργώντας ένα εντυπωσιακό παζλ σε σκουρόχρωμους χρωματισμούς με ασπροκίτρινες ραβδώσεις. Το βράδυ μετακινούνται ψηλότερα, στις φυλλωσιές των δέντρων. Τα τελευταία χρόνια ο πληθυσμός τους μειώνεται, αφού είναι πολλοί οι εχθροί τριγύρω τους- από τον άνθρωπο και τις κατσίκες που τρώνε το χορταράκι, μέχρι το βάτραχο, το καβούρι, το σπίνο κι όλα τα πετεινά του ουρανού. Οι Ροδίτες λένε ότι οι Ιταλοί έφεραν τις πεταλούδες στο νησί, όμως προϋπήρχαν εδώ, απλώς ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά το 1928 από τους Ιταλούς εργάτες που έχτιζαν στο γειτονικό Καλαμώνα δύο δεξαμενές κι έναν αλευρόμυλο. Μετά τη φυσιολατρική επίσκεψη, θα κάνεις μια στάση στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, που άνοιξε το 2001, για να δεις τα εκκολαπτήρια των πεταλούδων και ό,τι αφορά στην πανίδα και τη χλωρίδα του νησιού. (ανοιχτό καθημερινά από 07.30-19.00, τηλ. 22410 81801). Αν θέλεις να το κάνεις όπως οι Ροδίτες, πριν φύγεις θα κάνεις μια στάση στο μικρό αναψυκτήριο για τη διάσημη «μακαρονάδα των πεταλούδων».

Το ιταλικό σανατόριο στην Ελαιούσα
Η κοιλάδα με τις πεταλούδες	Οι πεταλούδες ζουν αγκιστρωμένες στους κορμούς των δέντρων

Στη γύρω περιοχή: ξεκινώντας την εκδρομή από τη Λεωφόρο Ιαλυσού μέσα από την πόλη της Ρόδου και λίγο μετά το αεροδρόμιο, ακολουθείς την πινακίδα για Θεολόγο. Στο δρόμο, αξίζει η στάση στα ερείπια του Ερεθυμίου Απόλλωνα, ενός από τα σημαντικότερα ιερά της αρχαίας Ιαλυσίας του 4ου π.Χ. αιώνα. Στα Θολιά ή Θεολόγο θα χαρείς τη σκιά και τη γαλήνη στο προαύλιο του Αγίου Σπυρίδωνα και θα ψωνίσεις φρέσκο ζυμωτό πολύσπορο ψωμί από το φούρνο του χωριού, από τα νοστιμότερα στο νησί. Τρία χιλιόμετρα από το Θεολόγο, στον Άγιο Σουλά, κάθε 29 Ιουλίου γίνεται ένα από τα μεγαλύτερα πανηγύρια του νησιού με αθλητικούς αγώνες, γαϊδουροδρομίες, ιπποδρομίες και φυσικά χορό μέχρι τελικής πτώσης.

Η ζωή με τη στρουθοκάμηλο
Συνεχίζοντας για την Κοιλάδα των Πεταλούδων, και ιδιαίτερα αν έχεις παιδί, η επίσκεψη στο Rhodes Ostrich Farm είναι must. Στρουθοκάμηλοι με τεράστια τσίνορα, κατσικάκια-νάνοι από τη Νότια Αφρική, χρυσοί φασιανοί, ελάφια και άλλα σπάνια είδη ζώων σε μια έκταση 34 στρεμμάτων που ανοίγει από τις 09.00 το πρωί έως αργά το απόγευμα. Στο μαγαζάκι θα αγοράσεις τα σουβενίρ σου, από Τ-shirts μέχρι σκαλιστά αβγά, και στο καφέ θα δοκιμάσεις τη γεύση του υγιεινού κρέατος ή αλλιώς στρουθοκάμηλο σε φιλέτο, ντολμαδάκι, αλλαντικά και χάμπουργκερ. Πιο εντυπωσιακή η ομελέτα (ένα αβγό βγάζει δέκα μερίδες).

Στη γύρω περιοχή: λίγο πριν από τη φάρμα, θα περάσεις από το οινοποιείο της Αναστασίας Τριανταφύλλου, πανέμορφο και με βραβευμένες ετικέτες από αμπέλια βιολογικής καλλιέργειας. Εδώ μπορείς να δοκιμάσεις κρασί στο φυσικό του περιβάλλον ή να το πάρεις μαζί σου.

Η Μονή Καλόπετρας
Από την Κοιλάδα των Πεταλούδων ξεκινά το μονοπάτι που ύστερα από 25 λεπτά περπάτημα -μην τρομάζεις, πάει και με το αυτοκίνητο, αλλά θα χάσεις τη μισή μαγεία- ανηφορίζει στη Μονή της Καλόπετρας. Θέα απολύτως μαγική, στο απέραντο γαλάζιο, το βαθυπράσινο της Κοιλάδας των Πεταλούδων, τη Σύμη και τα βουνά της Μικράς Ασίας, παρέα με το καφεδάκι που θα σου ψήσει ο φύλακας του μοναστηριού. Αυτό, λοιπόν, το μοναστήρι, χτίστηκε το 1489, αλλά γκρεμίστηκε το 1779. Όταν, λέει ο θρύλος, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης έφτασε εξόριστος στη Ρόδο, έπεσε σε φουρτούνα και σώθηκε χάρη σε ένα φως από το απέναντι βουνό που του έδειξε τον ίσιο δρόμο. Κάτω από ένα κυπαρίσσι βρήκε την εικόνα της Παναγίας και ξανάχτισε εδώ το μοναστήρι.

Η Ακρόπολη της Λίνδου

Στο υπερθέαμα του Φιλέρημου
Φρόντισε να ’ναι απόγευμα, κοντά στο ηλιοβασίλεμα, όταν ανέβεις στην κορυφή του λόφου Φιλέρημος, εδώ που στην αρχαιότητα ήταν η ακρόπολη της Ιαλυσού. Σήμερα, ο Φιλέρημος, το μεγαλύτερο ίσως παρατηρητήριο του νησιού, θα σε μαγέψει, πέρα από τη θέα, με την ιταλική του αύρα. Το πρώτο σημείο που οχύρωσαν οι Ιππότες το 1306 και στρατηγείο του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπή έχει πάρει το σημερινό του όνομα από το μοναχό που έφερε εδώ το 13ο αιώνα από τα Ιεροσόλυμα την εικόνα της Παναγίας που είχε φιλοτεχνήσει ο Άγιος Λουκάς. Το 15ο αιώνα οι Ιταλοί καπουτσίνοι έχτισαν το μοναστήρι που θα συναντήσεις πάνω στα ερείπια του εκκλησακίου που είχε στήσει ο μοναχός. Εδώ τελούνται ακόμη οι πιο ρομαντικοί γάμοι του νησιού. Στο χώρο συνυπάρχουν τα αρχαία ερείπια, ο ναός του Διός, η δωρική κρήνη και το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, όμως αυτό που θα σου μείνει αξέχαστο είναι ο Δρόμος του Γολγοθά: ανάμεσα στην αλέα με τα πανύψηλα κυπαρίσσια οι ανάγλυφες αναπαραστάσεις των Παθών, τα προσκυνητάρια και, στο τέλος, στο χείλος της αβύσσου, ο πέτρινος, τεράστιος σταυρός, στον οποίο μπορείς να ανέβεις από την εσωτερική σκάλα, αν δεν έχεις πρόβλημα με την υψοφοβία σου. Θέα-αεροφωτογραφία στην κορυφή του Αττάβυρου, με τον Προφήτη Ηλία και όλη τη δυτική ακτή του νησιού.

Η αρχαία Κάμειρος
Την είπαν «Πομπηία της Ελλάδας», μόνο που αυτή δεν θάφτηκε κάτω από τη λάβα, αλλά εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους της από το φόβο των πειρατών. Ιδρύθηκε από τους Δωριείς, αν και η μυκηναϊκή νεκρόπολη στα Καλαβάρδα αποδεικνύει ότι οι Αχαιοί είχαν περάσει πρώτοι από δω. Σε αντίθεση με τη Λίνδο, που ήταν ναυτική πόλη, αυτή εδώ είχε αγροτική παράδοση αλλά και διάσημα κεραμεικά αγγεία και ήταν η πρώτη ροδίτικη πόλη που έκοψε νόμισμα. Τα ερείπια ανήκουν κυρίως στην ελληνιστική περίοδο και τα περισσότερα βρίσκονται στο Λούβρο και το Βρετανικό Μουσείο. Θα επισκεφτείς την Αγορά, το ιερό, τα ίχνη του δωρικού ναού, την πλατεία, τη δεξαμενή, την εξέδρα όπου γίνονταν ομιλίες, το χώρο των θυσιών, τα δημόσια ρωμαϊκά λουτρά, τις κατοικίες, την Ακρόπολη και τη Μεγάλη Στοά πάνω από την τεράστια δεξαμενή. Από την Ακρόπολη θα αγναντέψεις την πόλη, τα νησιά απέναντι και τα παράλια της Μικράς Ασίας.

Στη γύρω περιοχή: από τη Σκάλα Καμείρου συνεχίζεις νότια κι ανηφορίζεις το βουνό. Στα 500 μέτρα στρίβεις στο χωματόδρομο που θα σε οδηγήσει στο Κάστρο του Καστέλλου, που έχτισαν οι Ιππότες στις αρχές του 16ου αιώνα για να προστατέψουν τη δυτική ακτή του νησιού. Η απόλυτη επαφή μόνο με το πράσινο και το απέραντο μπλε.

Βόλτα με γαϊδουράκι στη Λίνδο

Τα Λουτρά στην Καλλιθέα

Το κάστρο του Μονόλιθου
Η καλύτερη ώρα για να έρθεις στο ηλιοβασίλεμα, μετά το μπάνιο στους γαλήνιους Φούρνους. Το μεσαιωνικό κάστρο του Μονόλιθου, 1χλμ. νοτιοδυτικά από το ομώνυμο χωριό, είναι ίσως το πιο επιβλητικό σημείο του νησιού, μια άγρια ομορφιά, σχεδόν καθηλωτική. Χτισμένο στην κορυφή του βράχου, αγναντεύει την απεραντοσύνη. Μέσα στο κάστρο, υπάρχει και ο μικρούλης Αϊ-Παντελεήμονας, του 15ου αιώνα.

Ο Έλαφος και η Ελαφίνα
Όταν φτάσεις στην κορυφή του Προφήτη Ηλία με το μαγιό μετά το μπάνιο, θα ζήσεις τη μεταφυσική εμπειρία του «Πώς μου συμβαίνει τώρα να βρίσκομαι στις Άλπεις, ούτε μισή ώρα δρόμο από την ξαπλώστρα;». Δίπλα στο λευκό αιγαιοπελαγίτικο εκκλησάκι η αντίφαση της αρχιτεκτονικής του ελβετικού σαλέ, το ξενοδοχείο Έλαφος-Έλαφίνα έχει στεγάσει μεγάλες προσωπικότητες της Ευρώπης. Σήμερα, θα κάνεις μια στάση με θέα στο ανακαινισμένο καφέ του για ένα ποτό με βουνίσιο αέρα κι ύστερα θα ψωνίσεις από το περίπτερο του Συνεταιρισμού των Απολλωνιατισσών τοπικά προϊόντα. Πάνω ακριβώς, η Βίλα ντε Βέκι, άλλο ένα θέρετρο της ελληνικής βασιλικής οικογένειας. Αν αγαπάς την πεζοπορία, πάρε το μονοπάτι που σε 20’ θα σε οδηγήσει στη Σάλακο.

Στη γύρω περιοχή: έξι χιλιόμετρα από το ξενοδοχείο Έλαφος-Ελαφίνα, στο Φουντουκλί, κατέβα να ξεδιψάσεις με το δροσερό νερό της πηγής έξω από το βυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου.

Οι Επτά Πηγές

Τα λουτρά της Καλλιθέας
Τα προσφάτως ανακαινισμένα Λουτρά της Καλλιθέας (11χλμ. από τη Ρόδο) είναι το πιο εξωτικό αξιοθέατο. Θα ξεκινήσεις πρωί, τότε που το φως πέφτει πλάγιο στην εντυπωσιακή είσοδο με τα βοτσαλωτά ψηφιδωτά και τις αραβικές αψίδες, την κυκλική πλατεία, το σιντριβάνι και το ημικυκλικό αίθριο και τη Ροτόντα δίπλα στους φοίνικες. Έξι κρήνες μεταφέρουν εδώ τα νερά έξι ιαματικών πηγών. Η επίσης κυκλική διάταξη των εγκαταστάσεων θα σε μεταφέρει στην Ανατολή και ταυτόχρονα στην παλιά αίγλη της ιταλικής Ρόδου, τότε που στο αίθριο έπαιζε η ορχήστρα και ο χώρος έσφυζε από κοσμική ζωή. Οι Δωριείς θεωρούσαν θαυματουργό το «κόκκινο νερό» των πηγών. Στη ρωμαϊκή εποχή η Καλλιθέα ήταν ήδη μια ονομαστή λουτρόπολη. Επί ιταλοκρατίας ο Μάριο Λάγκο, διοικητής των νησιών του Αιγαίου, αποφασίζει να αξιοποιήσει την περιοχή και ο γιατρός Αινείας Μπρουνέτης θα αναλάβει το εγχείρημα. Στον αρχιτέκτονα Πιέτρο Λομπάρντι χρωστάμε την επιβλητική σύνθεση που δανείζεται στοιχεία από τη Ρώμη, την αρχαιότητα, τον αραβικό, το βυζαντινό και τον ιπποτικό κόσμο. Από το 1929 και μέχρι το Β’ Παγκόσμιο τα λουτρά γνώρισαν ημέρες δόξας. Από φέτος, με το πετυχημένο λίφτινγκ τους, ξαναζούν τη δεύτερη ευκαιρία τους στο χρόνο. Φυσική κατάληξη η βουτιά στα διάφανα νερά, που αποδεικνύεται μαγικότερη με την ανατολή του ήλιου, κατευθείαν μετά το ξενύχτι στο Φαληράκι.

Η στρογγυλή δεξαμενή στο ιταλικό υδραγωγείο

Στις Επτά Πηγές
Από τη λεωφόρο Ρόδου-Λίνδου στρίβεις δεξιά προς Αρχίπολη-Επτά Πηγές, για να ανακαλύψεις άλλο ένα ιταλικό θαύμα, αφού οι Ιταλοί εκμεταλλεύτηκαν με έργα εντυπωσιακά τον υδάτινο πλούτο του νησιού. Σε ένα φυσικό ντεκόρ που θυμίζει Τέμπη, με ρυάκια, λιμνούλα, τρελή βλάστηση και υπόκρουση τα τιτιβίσματα των πουλιών. Θα βγάλεις τα παπούτσια σου και θα διασχίσεις σκυφτός και πλατσουρίζοντας το σκοτεινό, απόκοσμο τεχνητό τούνελ που οδηγεί τα νερά της ρεματιάς σε μια τεχνητή λίμνη. Ύστερα, κάνε μια στάση για μπίρα και μεζεδάκια στο εστιατόριο πάνω στη λίμνη.

Στη γύρω περιοχή: αν δε χόρτασες δάσος, δυτικότερα ακόμη, η Ελεούσα θα σε αποζημιώσει με τα πλατάνια και τα τρεχούμενα νερά της. Ανεβαίνοντας μέχρι την Κοσκινιστή, αξίζει μια επίσκεψη στο Σανατόριο και το ιταλικό υδραγωγείο με τα εντυπωσιακά χρώματα κι ένας καφές δίπλα στην τεράστια, στρογγυλή, πετρόχτιστη δεξαμενή, πάνω ακριβώς στον κεντρικό δρόμο.

Παναγία η Τσαμπίκα
Τη μέρα που έχεις βάλει παραλία Τσαμπίκα στο πρόγραμμα για μπάνιο, θα ξεκινήσεις νωρίτερα. Τρία χιλιόμετρα μετά τα Κολύμπια θα στρίψεις αριστερά και θα αφήσεις το αυτοκίνητο έως εκεί που πάει ο δρόμος. Ύστερα θα περπατήσεις περίπου 15 λεπτά από το ανηφορικό μονοπάτι με την καταπληκτική θέα, που βγάζει στη θαυματουργή Παναγία. Το παράξενο μικρό εκκλησάκι της είναι σκαμμένο στο βράχο, με παρατεταγμένα στο δάπεδο τα κέρινα ομοιώματα μωρών που έχουν τάξει οι άτεκνες στην Παναγία, και η εικόνα στην αυλή λυγίζει κάτω από το βάρος των ταμάτων.

Το μεσαιωνικό Κάστρο του Μονόλιθου σκαρφαλωμένο στο βράχο
Ηλιοβασίλεμα από το Μονόλιθο	Ο πέτρινος σταυρός στο λόφο του Φιλέρημου

Λίνδος
Μπορεί να μην αποπνέει πλέον τον αλλοτινό κοσμοπολίτικο αέρα, με τις ορδές των οργανωμένων γκρουπ να συνωστίζονται στα καλντερίμια της, ωστόσο η Λίνδος είναι must επίσκεψη, κυρίως γι’ αυτή την αίσθηση της διαφορετικότητας που σου αφήνει, σαν νησί μέσα στο νησί. Για μια μεγαλύτερη δόση couleur locale μπορείς να νοικιάσεις γαϊδουράκι και να ξεκινήσεις τη βόλτα από την Ακρόπολη, η οποία είναι και το εντυπωσιακότερο μνημείο του νησιού. Δραματικό τοπίο που δεσπόζει αμφιθεατρικά σαν σε ψεύτικο σκηνικό, οι πύργοι της μεσαιωνικής οχύρωσης που ακολουθούν γλυκά τη γραμμή του λόφου, η μεγάλη μεσαιωνική σκάλα που οδηγεί στα δύο κτίρια του διοικητηρίου, οι θολωτές κατασκευές που υποβαστάζουν το πλάτωμα μπροστά στην ελληνιστική στοά και ο ναός του Αγίου Ιωάννη. Μετά, μια εντυπωσιακή σκάλα θα σε οδηγήσει στα Προπύλαια του ναού της Λινδίας Αθηνάς. Στο εσωτερικό σώζεται η τράπεζα των προσφορών και η βάση του αγάλματος της Αθηνάς. Και αφού τελείωσες με την αρχαιότητα, ώρα να περιπλανηθείς στην κομψή νεότερη ιστορία των πανέμορφων λινδιακών καπετανόσπιτων. Θησαυροί που ούτε φαντάζεσαι είναι καλά κρυμμένοι πίσω από τις ψηλές μάντρες από σκουρόχρωμη πέτρα. Κι όταν περάσεις το κατώφλι, θα σε υποδεχτούν τα κεντητά βοτσαλωτά, τα ξύλινα ζωγραφιστά ταβάνια και τα διάσημα λινδιακά κεραμεικά. Ο καλύτερος τρόπος για να δεις το εσωτερικό τους είναι είτε να νοικιάσεις κάποιο, είτε να ζητήσεις να δεις αυτά που νοικιάζονται. Τα ομορφότερα είναι τα: Lindian Mansion, Painter's House, Pilgrim's House και Villa Uli.

Γερή δόση couleur locale
Μπορεί η πρώτη εντύπωση να σε προσγειώσει στην αισθητική του ελενίτ, ωστόσο το μεγαλύτερο χωριό της Ρόδου, ο Αρχάγγελος, ξέρει να κρατάει τις παραδόσεις του: οι ντόπιοι μιλούν το δικό τους δεν-καταλαβαίνω-γρι-ιδίωμα, παντρεύονται όπως παλιά, ανάβουν τους ξυλόφουρνους για το καθημερινό ψωμί της οικογένειας, υφαίνουν στον αργαλειό, ακολουθούν το επάγγελμα του πάππου προς πάππου αγγειοπλάστη και φτιάχνουν ακόμη τις παραδοσιακές ροδίτικες δερμάτινες μπότες. Γύρω από την εκκλησία του Αρχάγγελου Μιχαήλ θα τσεκάρεις και ό,τι έχει απομείνει σε παραδοσιακό σπιτάκι, με τη γαλάζια, την κίτρινη, τη λαχανί πρόσοψή του. Στο γειτονικό βουνό, το Στρογγυλό, σώζεται η σπάνια ράτσα των μικρόσωμων άγριων αλόγων που χρησιμοποιούσαν παλιά στο αλώνισμα. Το πρόγραμμα Leader έχει αναλάβει τη διάσωσή τους και ο σύλλογος Αίθωνας έχει περιφράξει μερικά σε έναν ειδικό χώρο, σε περίπτωση που θέλεις να τα γνωρίσεις. Δύο χιλιόμετρα από το χωριό προς την παραλία των Στεγνών υπάρχει το σπήλαιο του Κουμέλλου με τους σπάνιους σταλακτίτες. Αν ζητήσεις το κλειδί στο Δημαρχείο, θα μπορέσεις να τους δεις.

Στη γύρω περιοχή: κοντά στο Χαράκι, υπάρχει ένας λόφος που αγναντεύει το Αιγαίο από τα ερείπια του Κάστρου του Φερακλού. Άγριο, γυμνό τοπίο και μπλε μέχρι να χαθεί το βλέμμα στον ορίζοντα.
http://www.thea.gr/