1 Τραπεζοπέτρι της Αμοργού, ένα γεωλογικό μνημείο

Το Τραπεζοπέτρι, λίγο έξω από την Χώρα, είναι ένας πολύ παράξενος γεωλογικός σχηματισμός που με την πρώτη ματιά δίνει την εντύπωση ενός προϊστορικού μεγαλιθικού μνημείου, του τύπου του «ντολμέν». Μάλιστα, σαν μεγαλιθικό μνημείο αναφέρεται από ορισμένους δήθεν «ερευνητές» που ασχολούνται με «αρχαία μυστήρια» και άλλες ιστορίες.

Στην περιοχή που βρίσκεται το Τραπεζοπέτρι υπάρχουν και δύο αναμφισβήτητα ανθρώπινες κατασκευές, δηλαδή:

• Ένα στρογγυλό πέτρινο κτίσμα, με μια πολύ μικρή και τυφλή είσοδο.
• Ένα τείχος με πολλούς ογκόλιθους, μήκους, πολλών εκατοντάδων μέτρων, που ανεβαίνει προς το βουνό.

Τι συμβαίνει με το Τραπεζοπέτρι; Είναι πράγματι ένα προϊστορικό μεγαλιθικό μνημείο και, μάλιστα, από τα πιο παράξενα; Μήπως το πέτρινο κτίσμα και το τείχος δείχνουν ότι στην περιοχή υπάρχουν τα κατάλοιπα μίας πιο σύνθετης προϊστορικής εγκατάστασης;

Ας αρχίσουμε από τα τελευταία.

1. Όπως μας εξήγησε ο παλαιός αρχαιοφύλακας Σίμος Γιαννακός, που ξέρει την Αμοργό απ’ άκρη σ’ άκρη, το στρογγυλό πέτρινο κτίσμα είναι παλιό καμίνι. Φαίνεται ότι απέτυχε η κατασκευή του και εγκαταλείφθηκε. Δεν υπάρχει, επομένως, καμία σχέση με την αρχαιότητα και το Τραπεζοπέτρι.
2. Το τείχος, το οποίο σε ορισμένα σημεία είναι χτισμένο με μεγάλους ογκόλιθους, είναι το σύνορο του μοναστηριακού κτήματος των Καψάλων. Ανεβαίνει μέχρι πολύ ψηλά στο βουνό. Σύμφωνα με τον Σίμο Γιαννακό, το σύνορο-τείχος φθάνει μέχρι την θάλασσα, δίπλα στου Λέλη. Ούτε κι αυτό, λοιπόν, έχει σχέση με την αρχαιότητα και το Τραπεζοπέτρι.

Βράχοι που έχουν περίεργες και παράξενες μορφές υπάρχουν πολλοί στην Αμοργό. Πρόκειται για φυσικά φαινόμενα, που δημιουργήθηκαν στα μαλακά ασβεστολιθικά πετρώματα (αλλά και σε ηφαιστειακό υλικό που επικάθησε στους ασβεστόλιθους) από την διαβρωτική δράση της βροχής και κυρίως του αέρα, ο οποίος περισσεύει στην Αμοργό και γενικότερα στις Κυκλάδες. Με παρόμοιο τρόπο έχει δημιουργηθεί και το Τραπεζοπέτρι. Η γενικότερη περιοχή του παρουσιάζει τα ίδια γεωλογικά χαρακτηριστικά. Λίγο πιο πάνω από το Τραπεζοπέτρι και σε πολλά σημεία, υπάρχουν βράχοι με παρόμοια ακριβώς χαρακτηριστικά. Απλώς το Τραπεζοπέτρι κυριαρχεί στο τοπίο, εντυπωσιάζει με το σχήμα του και από το γεγονός ότι το πάνω μέρος φαίνεται να ισορροπεί σε δύο μικρές πέτρες, που μοιάζουν να τις έβαλαν  άνθρωποι σαν σφήνες.

Η μορφή όλων αυτών των βράχων (μαζί και το Τραπεζοπέτρι) οφείλεται στην διάβρωση από την βροχή και την συνεχή δράση των ανέμων πάνω στον μαλακό ασβεστόλιθο.

Αποδεικνύεται, λοιπόν, ότι το Τραπεζοπέτρι αποτελεί ένα φυσικό φαινόμενο, που η παραξενιά της φύσης το έκανε να μοιάζει με μεγαλιθικό μνημείο. Πρόκειται πράγματι για μνημείο, αλλά για γεωλογικό μνημείο της φύσης.

 Άλλα γεωλογικά μνημεία στις Κυκλάδες

Παρόμοια δομή με το Τραπεζοπέτρι της Αμοργού έχει και το «Σκιάδι» της Κιμώλου, για το οποίο  ο Κωνσταντίνος Κυριακόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Ηφαιστειολογίας και Πετρολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, εξηγεί πώς δημιουργήθηκε.

«Η εντυπωσιακή αυτή μορφή είναι αποτέλεσμα της ηφαιστειακής δραστηριότητας που για εκατομμύρια χρόνια διαμορφώνει τον χώρο του Αιγαίου. Πρόκειται δηλαδή για έναν ηφαιστειακό σχηματισμό που η βάση του αποτελείται από μαλακό ηφαιστειακό πέτρωμα, ενώ η κορυφή του από συμπαγή λάβα, η οποία είναι πιο σκληρή και περισσότερο ανθεκτική στον χρόνο και παραμένει άθικτη. Η αιολική διάβρωση, που οφείλεται κυρίως στη δράση του ανέμου και δευτερευόντως στις άλλες κλιματολογικές μεταβολές (θερμοκρασία, υγρασία, βροχή, πάγος), ανέλαβε την αρχιτεκτονική διακόσμησή του. Η διεργασία αυτή είναι ένα γεωλογικό φαινόμενο που ονομάζεται "απορρίνιση". Χαρακτηρίζεται ως "μοναδικό φυσικό μνημείο" σε παγκόσμια κλίμακα. Δικαίως είναι ενταγμένο στον Ατλαντα των Φυσικών Γεωλογικών Μνημείων του Αιγαίου, διότι εντυπωσιάζει και αποζημιώνει τον κάθε επισκέπτη». (Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 4 Μαρτίου 2010, ρεπορτάζ του Αλέξανδρου Κυριακόπουλου)

Από τα πιο γνωστά γεωλογικά μνημεία των Κυκλάδων είναι οι τεράστιοι σφαιρικοί βράχοι στο χωριό Βώλακ της Τήνου, γιατους οποίους στο ρεπορτάζ της Ελευθεροτυπία ο Γιώργος Στουρνάρας, καθηγητής Υδρογεωλογίας και Τεχνικής Γεωλογίας, σημειώνει:

«Δεν είναι έργο ανθρώπου αλλά δουλειά της ίδιας της φύσης. Στον ευρύτερο χώρο των Κυκλάδων (Νάξο, Τήνο, Μύκονο, Πάρο κ.α.) υπάρχουν γρανιτικά πετρώματα τα οποία έχουν σχηματιστεί από κάποιο μάγμα στο βάθος της γης πριν από περίπου 10 εκατ. χρόνια. Στην Τήνο οι γρανίτες καλύπτουν μεγάλο μέρος του νησιού. Κυρίως την περιοχή Βώλαξ. Οι γρανιτικοί όγκοι δεσπόζουν επιβλητικά στην περιοχή, το σφαιρικό σχήμα που παρουσιάζουν οφείλεται στον μακροχρόνιο και χαρακτηριστικό συγκεντρικό τρόπο εξαλλοίωσης και διάβρωσης. Οι τεράστιες γρανιτένιες γιγαντομορφές μάς χαρίζουν με την πολυμορφία τους ένα απαράμιλλο τοπίο και προκαλούν τη φαντασία για να τους αποδώσουμε κάποια θεϊκή ή μυθική διάσταση».  

 

http://amorgis.blogspot.gr/