0 Ευρήματα από το ναυάγιο του Έλγιν

Το τμήμα από το κέλυφος του πλοίου
που αποκαλύφθηκε μετά την υποβρύχια ανασκαφή

Στο διάστημα από 6 έως 15 Ιουλίου διενεργήθηκε από κλιμάκιο της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, υπό τη διεύθυνση του καταδυόμενου αρχαιολόγου Δρ. Δημ. Κουρκουμέλη, υποβρύχια αρχαιολογική έρευνα στο ιστορικό ναυάγιο «ΜΕΝΤΩΡ» στα νοτιοανατολικά Κύθηρα κοντά στον Αυλέμονα. Την έρευνα χρηματοδότησε και συνέδραμε το Αυστραλιανό Ίδρυμα «Kytherian Research Group».

Το πλοίο, που ως γνωστό μετέφερε τα γλυπτά του Παρθενώνα στην Αγγλία, μέσω Μάλτας βυθίσθηκε στην είσοδο του λιμένα του Αυλέμονα στα νοτιοδυτικά Κύθηρα, το Σεπτέμβριο του 1802.

Παλαιότερα είχαν γίνει έρευνες στο συγκεκριμένο πλοίο τόσο από τον Πλοίαρχο Κουστώ (1975), το Ινστιτούτο Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών (1980) αλλά και την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων (2009) και σε καμία από αυτές αλλά ούτε και στη φετινή εντοπίσθηκαν θραύσματα μαρμάρων ή γλυπτών.
 Η φετινή έρευνα επικεντρώθηκε στη περιοχή της πρύμνης του, όπου το 2009, είχαν εντοπισθεί ανάμεσα σε λίθους προφανώς του έρματος του πλοίου, διάφορα ευρήματα, όπως απολιθώματα ιχθύων σε σχιστολιθικές πλάκες, που από τότε είχε θεωρηθεί ότι μπορούν να προέρχονται από το φορτίο. Ακόμα καθαρίσθηκε ένα μέρος του κελύφους του πλοίου, το οποίο είχε εντοπιστεί ήδη από την έρευνα του 1980, και όπως διαπιστώθηκε σώζεται σε αρκετά καλή κατάσταση. 

Περισυλλογή ευρημάτων από τον
χώρο της πρύμνης του πλοίου

Από την περιοχή που ερευνήθηκε, ανελκύσθηκαν αρκετά αντικείμενα, από αυτά που χρησιμοποιούσε το 10/μελές πλήρωμα, όπως σκεύη διαφόρων τύπων, γυάλινα, πήλινα ή πορσελάνινα, φιάλες, διακοσμητικά στοιχεία, που βρίσκονταν προφανώς στο χώρο ενδιαίτησης των αξιωματικών, νομίσματα της συγκεκριμένης περιόδου, αλλά και οπλισμός όπως δύο πιστόλες, η διακόσμηση του κοντακίου ενός ντουφεκιού, βόλια τριών διαφορετικών διαμετρημάτων, λίθινα τσακμάκια για τα όπλα, μία οβίδα μικρού κανονιού, καθώς επίσης και όργανα ναυσιπλοΐας, μία μικρή πυξίδα χειρός με χρυσή αλυσίδα και η πυξίδα του πλοίου. 


Σημαντικό γεγονός αποτελεί η εύρεση τουλάχιστον δύο αρχαίων αργυρών νομισμάτων και ενός χάλκινου, ανάμεσα στις πέτρες του έρματος. 


Τα αποτελέσματα της έρευνας θεωρούνται ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και ενθαρρυντικά, τόσο γιατί το εν λόγω ναυάγιο συνδέεται με μία ιδιαίτερα δυσάρεστη στιγμή της συνεχιζόμενης περιπέτειας των γλυπτών του Παρθενώνα, όσο και για το γεγονός ότι τα ευρήματα, που ανασύρθηκαν από το ναυάγιο, αποτελούν ενδείξεις της διαβίωσης των πληρωμάτων των εμπορικών πλοίων σε μία ταραγμένη ιστορική περίοδο της Ανατολικής Μεσογείου. 

Πιστόλα με συσσωματωμένα θραύσματα φιαλών

Η συνέχιση των ερευνών, ίσως αποδώσουν νέα στοιχεία για το ίδιο το πλοίο και για την περιπέτεια των γλυπτών του Παρθενώνα. 


Σύντομο Χρονικό

6 Σεπτεμβρίου 1802, πρωί.

Ο «Μέντωρ» αποπλέει από τον Πειραιά με Μαλτέζο καπετάνιο και δωδεκαμελές πλήρωμα, με προορισμό τη Μάλτα. 16 Σεπτεμβρίου, στις 18.00, πνέει στο Ταίναρο δυνατός άνεμος που παρασύρει το μπρίκι 40 μίλια νοτιότερα. 17 Σεπτεμβρίου, στις 14.00, το πλοίο φθάνει στον Αβλέμονα Κυθήρων, ρίχνει δύο άγκυρες, που δεν κράτησαν, αλλά «ξέσουραν». Κόβει τα σχοινιά και προσπαθεί να σαλπάρει, αλλά χτυπά στα βράχια. Γέρνει και βυθίζεται σε λίγες ώρες, χωρίς θύματα.

Το φορτίο ήταν γλυπτά από τη ζωφόρο του Παρθενώνα, τον Ναό της Απτέρου Νίκης, τμήματα αγαλμάτων- τρία μαρμάρινα μπούστα, ένας μαρμάρινος θρόνος, σφόνδυλοι κιόνων από τις «ανασκαφές» του συνεργάτη του Έλγιν Τζ. Μπατίστα Λουζιέρι στην Ακρόπολη.

Οι Καλύμνιοι σφουγγαράδες που προσέλαβε ο Έλγιν κατάφεραν να ανελκύσουν όλα τα γλυπτά του Παρθενώνα.


1980, ΙΕΝΑΕ

Το 1980 οργανώθηκε υποβρύχια ανασκαφή στο ναυάγιο του πλοίου «Μέντωρ», του λόρδου Έλγιν, που μετέφερε μάρμαρα του Παρθενώνα και σπαράγματα άλλων μνημείων. 

Η έρευνα αποκάλυψε μεγάλο τμήμα από το σκαρί του πλοίου. Ο λόρδος Έλγιν, μετά το ναυάγιο του «Μέντορα» είχε χρησιμοποιήσει Καλύμνιους ελεύθερους δύτες για να ανελκύσει ό,τι μπορούσε από το πολύτιμο φορτίο του. Η έρευνα εντόπισε τα υπολείμματα αυτής της προσπάθειας, όπως σκεύη και αντικείμενα του πληρώματος, μεταξύ των οποίων και ένα ρολόι, σταματημένο στις 1:10 ή 2:05. Αυτή πρέπει να είναι και η ώρα της βύθισης του πλοίου, αφού ο γραμματικός του λόρδου Έλγιν αναφέρει στο ημερολόγιό του ότι το πλοίο άρχισε να βυθίζεται τις πρώτες πρωινές ώρες.

Υποβρύχιες Λήψεις

Στο παρακάτω video θα δείτε υποβρύχιες λήψεις από την προσπάθεια του ΙΕΑΝΕ το 1980:

 

Πηγή: ΥΠΠΟΤ, Δελτίο Τύπου, 24Γράμματα, ΙΕΝΑΕ

http://erroso.blogspot.com