«Το σκάκι είναι στην ουσία του ένα παιχνίδι, στη μορφή του μία τέχνη, και στην εκτέλεσή του… μία επιστήμη»
Baron Tassilo (Γερμανός Μαιτρ, ιστορικός και θεωρητικός του σκακιού που έζησε το 19ο αιώνα)
Τα τελευταία χρόνια στην Φθιώτιδα το σκάκι γνωρίζει μεγάλη άνθιση στις μικρές ηλικίες. Όπως όλα τα παιχνίδια το σκάκι προσφέρει στους συμμετέχοντες, συναισθήματα χαράς, διασκέδασης, ευγενούς άμιλλας και δημιουργικότητας.
Η βασική όμως διαφορά με όλα τα άλλα δημοφιλή αθλήματα είναι ότι εξασκεί σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό τη σκέψη, την μνήμη καθώς και την αύξηση της συγκέντρωσης, στοιχεία που είναι σημαντικά για τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο καθώς και για την διαμόρφωση εκείνων των νοητικών λειτουργιών (κριτική σκέψη,αποφασιστικότητα,αυτοέλεγχος,ωριμότητα) που θα είναι χρήσιμα στην ενήλικο ζωή του παιδιού.
Όμως γιατί Σκάκι στα σχολεία
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετές επιστημονικές μελέτες αναφορικά με την επίδραση του σκακιού στον άνθρωπο. Όλες αυτές οι μελέτες επιβεβαιώνουν τις ευεργετικές συνέπειες που έχει το σκάκι στα παιδιά . Θα αναφέρω ενδεικτικά τις ακόλουθες μελέτες:
1) Μελέτη που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή 4000 μαθητών στη Βενεζουέλα έδειξε ότι μετά από 4,5 μήνες ασχολίας με το σκάκι όλα τα παιδιά είχαν σημαντική αύξηση του δείκτη IQ ανεξάρτητα από το φύλο ή την οικονομική και κοινωνική κατάσταση στην οποία βρίσκονταν. Σαν αποτέλεσμα το σκάκι εισήχθη σαν μάθημα σε όλα τα σχολεία την χρονιά 1988-89.
2) Μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε διάρκεια ενός έτους από τον καθηγητή Stuart Mangulies στη Νέα Υόρκη το 1993 ερεύνησε την επίδραση του σκακιού στην αποδοτικότητα των παιδιών στο διάβασμα. Μαθητές δύο τάξεων από δέκα σχολεία πήραν μέρος στην έρευνα αυτή και χωρίστηκαν σε δύο ομάδες ίδιου μαθησιακού επιπέδου. Στην πρώτη ομάδα οι μαθητές ασχολούνταν συστηματικά με το σκάκι ενώ στη δεύτερη όχι. Το αποτέλεσμα της μελέτης έδειξε ότι η ομάδα των παιδιών που είχε ενασχόληση με το σκάκι είχε καλύτερες επιδόσεις στο διάβασμα από την άλλη ομάδα παιδιών.
3) Άλλες μελέτες έχουν καταλήξει σε συμπέρασμα ότι το σκάκι είναι ίσως η πιο αποτελεσματική από όλες τις μεθόδους που έχουν αναπτυχθεί και σχεδιαστεί για να αναπτύσσουν την ικανότητα για κριτική σκέψη.( Fergusson 1983, Cristiansen 1981, Stephenson 1979) Αυτές είναι μερικές από τις πολλές έρευνες που έχουν γίνει ως τώρα και αποδεικνύουν ότι το σκάκι βοηθά στην ανάπτυξη της ευφυΐας και της συγκέντρωσης καθώς και στη βελτίωση της επίδοσης των παιδιών στο σχολείο. Μια σειρά από παρόμοιες έρευνες σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Αγγλία και το Βέλγιο έδειξαν ότι μαθητές που ασχολούνταν με το σκάκι παρουσίασαν βελτίωση έως 60% στην σχολική τους επίδοση με καλύτερη απόδοση στα μαθηματικά και στα γλωσσικά μαθήματα καθώς επίσης και στην ευρύτερη ακαδημαϊκή τους εξέλιξη.
Σκάκι και ανάπτυξη του εγκεφάλου
- Το σκάκι απαιτεί συνεχή και απόλυτη αυτοσυγκέντρωση. Ένα μικρό λάθος από μια στιγμιαία απόσπαση της προσοχής μπορεί να οδηγήσει στην ήττα. Ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας του σκακιού έγκειται στο γεγονός ότι το αποτέλεσμα της καλής συγκέντρωσης ή της έλλειψης αυτής είναι άμεσα ορατό στο μικρό σκακιστή με αποτέλεσμα να κατανοεί τη μεγάλη της σημασία σε κάθε παρτίδα που παίζει. Ειδικά στις μικρές ηλικίες όπου η αυτοσυγκέντρωση στο διάβασμα και στις εξετάσεις είναι περιορισμένη, το σκάκι μπορεί να βοηθήσει φέρνοντας καλύτερα αποτελέσματα στο σχολείο.
- Το σκάκι βοηθά ταυτόχρονα στην ανάπτυξη και εξάσκηση της μνήμης. Η σκακιστική θεωρία που τα παιδιά σταδιακά απομνημονεύουν καθώς και οι τυπικές θέσεις που ανακαλούν στη μνήμη τους και που χρησιμοποιούν στις παρτίδες έχουν ως αποτέλεσμα την καλλιέργεια της μνήμης.
- Το σκάκι βοηθά στη λήψη σωστών αποφάσεων βασισμένων στη λογική,. Πρέπει συνεχώς να ερευνά νέες ιδέες, να αναλύει κάθε θέση στα επιμέρους της στοιχεία, να συνδέει κατόπιν όλα αυτά τα στοιχεία για την ανεύρεση της σωστής κίνησης καθώς και να κατανέμει σωστά το χρόνο που έχει στη διάθεσή του.
- Ταυτόχρονα όμως με την καλλιέργεια της λογικής σκέψης, το σκάκι συντελεί στην ανάπτυξη της φαντασίας. Στο μυαλό του μικρού παιδιού οι φανταστικές μάχες με πύργους, αξιωματικούς, βασιλιάδες και πανούργες βασίλισσες δημιουργούν ένα παραμυθένιο σκηνικό όπου πρωταγωνιστεί το ίδιο κινώντας τα νήματα.
- Μέσα από το σκάκι τα παιδιά μαθαίνουν να αναλαμβάνουν τις προσωπικές τους ευθύνες. Σε αντίθεση με άλλα ομαδικά αθλήματα που η ευθύνη για το κακό αποτέλεσμα μπορεί να αποδοθεί σε άλλους με ευκολία, στο σκάκι, όπου ο παράγοντας τύχη σχεδόν εκμηδενίζεται, την απόλυτη ευθύνη για την αποτυχία αλλά φυσικά και για την επιτυχία την έχει αποκλειστικά ο σκακιστής.
- Το σκάκι δείχνει ότι η επιτυχία σε όλους τους τομείς της ζωής έρχεται μόνο μέσα από σκληρή δουλειά, υπομονή και προσπάθεια. Ο μικρός σκακιστής μαθαίνει να επιδιώκει την καταξίωση με βάση μόνο τις γνώσεις και τις ικανότητές του. Ενώ όταν είναι σε αρχάριο επίπεδο μπορεί να κερδίσει τυχαία, πολύ γρήγορα θα καταλάβει ότι μια τέτοια προσέγγιση δεν του δίνει ελπίδες απέναντι σε καλούς παίκτες. Επίσης τα λάθη είναι πάντα αναπόφευκτα, αλλά μεγάλη σημασία έχει να μαθαίνει κανείς από αυτά και να προσπαθεί να βελτιώνεται. Έτσι μαθαίνει και να χάνει. Οι ήττες είναι αναπόφευκτες αλλά το σημαντικότερο είναι η σωστή διαχείρισή τους. Ο προβληματισμός για τα αίτια μιας ήττας καθώς και η προσπάθεια για βελτίωση είναι χαρακτηριστικά που βοηθούν στη γενικότερη ωρίμανση του παιδιού.
Το Σκάκι στον κόσμο
Όλα αυτά τα στοιχεία έχουν οδηγήσει κυβερνήσεις περισσοτέρων από 70 χωρών να προωθήσουν το σκάκι με διάφορους τρόπους θεωρώντας ότι βοηθά στη διαπαιδαγώγηση των νέων. Επίσης, παραπάνω από 30 χώρες όπως η Ρωσία, η Γερμανία, η Αγγλία, ο Καναδάς, η Ισπανία , η Βενεζουέλα ,η Βραζιλία, και η Αργεντινή έχουν εντάξει το σκάκι στο επίσημο πρόγραμμα των σχολείων με καταπληκτικά αποτελέσματα.. Πρόσφατα, η γειτονική Τουρκία ενέταξε το σκάκι στο επίσημο εκπαιδευτικό της πρόγραμμα με την πρόσληψη 12.000 προπονητών στα δημοτικά σχολεία.
Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια υπάρχει αλματώδης ανάπτυξη του σκακιού.
Σήμερα λειτουργούν περίπου 300 σκακιστικοί σύλλογοι σε όλη τη χώρα με 35.000 εγγεγραμμένους σκακιστές με αθλητικό δελτίο. .
Στην πόλη μας λειτουργούν ο Σκακιστικός Σύλλογος Λαμίας(με μεγάλη ιστορία και πλούσια δράση από το 1965) και η νεοσυσταθείσα Σκακιστική Νεανική Ομάδα Λαμίας.
Παναγιώτης Στασινός
Ορθοπαιδικός-Χειρουργός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου